Węglowodany obecne w karmach dla zwierząt dość powszechnie błędnie utożsamiane są wyłącznie ze skrobią. Tymczasem jest to również błonnik, zaliczany do węglowodanów złożonych, które nie ulegają strawieniu w organizmie. Jak jego obecność wpływa na zdrowie naszego pupila?
Obecność skrobii w diecie ścisłego mięsożercy, jakim jest kot domowy, podyktowana jest raczej kwestiami ekonomicznymi niż potrzebami gatunkowymi zwierzęcia. Ze względu na niską cenę surowca producent karmy może obniżyć koszty własne oraz uzyskać wyższą marżę ze sprzedaży produktu końcowego. Wytyczne organizacji FEDIAF (Europejskiej Federacji Przemysłu Karm dla Zwierząt Domowych) milczą na temat zapotrzebowania kota na skrobię. Co jednak w kociej misce robią węglowodany pod postacią błonnika? Jak obecność tego składnika wpływa na kocie zdrowie? Czy i kiedy należy wprowadzić jego suplementację do diety pupila? Choć zagadnienie to w dalszym ciągu jest badane i naukowcy wciąż szukają odpowiedzi na wiele pytań z nim związanych, warto pochylić się nieco uważniej nad znaczeniem błonnika w kociej diecie.
Błonnik – informacje wstępne
Określenie „błonnik pokarmowy” zostało użyte po raz pierwszy przez brytyjskiego badacza Ebena Hipsleya w 1953 roku. Błonnik pokarmowy (inaczej włókno pokarmowe) to grupa związków złożonych, posiadających w większości strukturę węglowodanową. Zalicza się do nich jadalne polimery węglowodanowe naturalnie występujące w żywności, w tym polisacharydy ścian komórkowych roślin (celulozy, hemicelulozy, beta-glukany i pektyny), ligniny, inuliny, gumy, śluzy i inne. Jeśli chodzi o ligniny, to – chociaż stanowią część ścian komórkowych – nie uznaje się ich za węglowodany, a za polimery fenolowe. Oligosacharydy oporne na trawienie również zaliczane są do włókna pokarmowego.
Błonnik pokarmowy zaliczany jest do grupy węglowodanów złożonych, które nie ulegają strawieniu w organizmie. Ze względu na tę właściwość synonimicznie stosowane są następujące pojęcia: „węglowodany niestrawne”, „niedostępne”, „nieglikemiczne”. Przyjęta nomenklatura oznacza, że substancje te nie są hydrolizowane przez enzymy wewnętrzne w jelicie cienkim zwierząt monogastrycznych. Dzieje się tak, ponieważ koty (ale też m.in. ludzie i psy) nie posiadają enzymów zdolnych do rozbijania wiązań glikozydowych typu β, pełniących funkcję spoiwa między poszczególnymi cząsteczkami węglowodanów niestrawnych. Ta właściwość różni opisywaną grupę polisacharydów od skrobi. Jej cząsteczki łączą się wiązaniami typu α, które są rozbijane przez amylazę trzustkową do cukru prostego glukozy. Należy jednak w tym miejscu podkreślić, że u kota enzym ten jest znacznie mniej aktywny niż ma to miejsce w przypadku psa. Dlaczego tak się dzieje? Kot domowy należy do obligatoryjnych mięsożerców, praca opublikowana przez „British Journal of Nutrition” wskazuje na to, że osobniki zdziczałe, które samodzielnie dokonują wyborów żywieniowych, czerpią jedynie 2% energii z bezazotowych związków wyciągowych (węglowodanów).
Podział błonnika
Pojęciem wymiennym wobec terminu „błonnik pokarmowy” jest „włókno pokarmowe”. Klasyfikuje się je głównie ze względu na dwie kategorie: rozpuszczalność oraz zdolność fermentacyjną. Biorąc pod uwagę rozpuszczalność włókna pokarmowego, wyróżnić można:
- Włókno rozpuszczalne: ten typ włókna najlepiej wchłania wodę i ulega w niej rozpuszczeniu. Do frakcji włókna rozpuszczalnego zalicza się pektyny i gumy oraz śluz. Cechują się tym, że przybierają formę substancji żelopodobnej i zazwyczaj ulegają szybkiej fermentacji w jelicie grubym. W konsekwencji bakterie bytujące w jelicie grubym w krótkim czasie przetwarzają włókna na krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (short-chain fatty acids, SCFA), stanowiące źródło energii dla komórek błony śluzowej okrężnicy. Do...
