W terapii zachowań lękowych u psów istotną rolę może odgrywać terapia lekami psychotropowymi. Wraz z odpowiednim treningiem behawioralnym mogą one poprawić jakość życia zwierzęcia i pomogą uporać się z problemami lękowymi, agresją czy fobiami. Należy jednak pamiętać, ze niezwykle ważne jest poznanie etiologii zaburzeń oraz współpraca lekarza weterynarii i behawiorysty. Dlatego przed decyzją o podjęciu terapii lekami należy koniecznie zasięgnąć ich opinii i zastosować się do wszystkich zaleceń.
Leki psychotropowe są to substancje o bardzo zróżnicowanej budowie chemicznej, wykazujące działanie na ośrodkowy układ nerwowy, a poprzez to wpływające na modyfikację zachowań, procesy intelektualne oraz stany emocjonalne. Większość leków psychotropowych stosowanych u zwierząt towarzyszących to leki zarejestrowane dla ludzi, które nie mają odpowiedników weterynaryjnych. Brak tych odpowiedników nie wynika z ich niskiego bezpieczeństwa stosowania u zwierząt, ale ze skomplikowanych i kosztownych procesów rejestracyjnych, które nie są opłacalne dla przemysłu farmaceutycznego. Dlatego zawsze przed zastosowaniem leku psychotropowego należy wyjaśnić tę kwestię opiekunowi zwierzęcia i uzyskać jego akceptację dla proponowanej farmakoterapii.
Ze względu na działanie leki psychotropowe stosowane u zwierząt towarzyszących dzieli się na:
- leki normotymiczne, czyli stabilizujące nastrój, które należą do grupy leków przeciwdrgawkowych;
- leki psycholeptyczne, do których należą:
- leki przeciwlękowe,
- leki nasenne i uspokajające,
- leki psychoanaleptyczne, do których należą:
- leki przeciwdepresyjne,
- leki psychostymulujące i nootropowe.
Leki normotymiczne
Do leków normotymicznych należą karbamazepina i gabapentyna. Ta pierwsza to lek przeciwdrgawkowy, działający także jako stabilizator nastroju, obniżający agresywność i nadreaktywność. Działanie leku ujawnia się po kilku dniach w przypadku zachowań nadmiernych, a po 3–6 tygodniach w przypadku zaburzeń nastroju. Z kolei gabapentyna to lek przeciwdrgawkowy, o strukturze podobnej do kwasu γ-aminomasłowego (GABA). Działa także przeciwbólowo w neuralgiach i zaczyna być szeroko stosowany w agresji na tle bólowym. Ponadto działa ona stabilizująco na nastrój.
Leki przeciwlękowe
Leki przeciwlękowe stosowane u zwierząt towarzyszących dzielą się na kilka grup, w zależności od substancji czynnej. Mogą to być:
- benzodiazepiny (np. diazepam, alprazolam, oksazepam),
- pochodne difenylometanu (np. hydroksyzyna),
- beta-adrenolityki (np. propranolol),
- azopirony (np. buspiron).
Benzodiazepiny najczęściej stosowane są do przerwania panicznej reakcji lękowej w czasie i po działaniu bodźca, mogą także ograniczać spodziewaną reakcję lękową przy wcześniejszym podaniu leku przed wystąpieniem bodźca. Benzodiazepiny działają poprzez zwiększenie powinowactwa kwasu gamma-aminomasłowego (GABA) do receptorów GABA i zwiększenie reaktywności receptorów GABA. Ze względu na krótki okres półtrwania leki z tej grupy podaje się 3–4 razy dziennie. Można je także stosować doraźnie, tylko w razie potrzeby, np. w lęku separacyjnym na godzinę przed wyjściem z domu czy w lęku przed burzą na godzinę przed spodziewaną burzą. U niektórych psów benzodiazepiny mogą wywoływać pobudzenie, dlatego pierwszy raz powinno zastosować się lek w spokojny dzień, bez działania bodźców powodujących lęk w celu sprawdzenia reakcji psa na lek. W przypadku wystąpienia reakcji paradoksalnych zaleca się zmianę leku na inny z tej grupy.
Hydroksyzyna to z kolei pochodna piperazyny, lek uspokajający i przeciwlękowy. Mechanizm działania jest prawdopodobnie związany z zahamowaniem aktywności ośrodków w warstwie podkorowej OUN. Hydroksyzyna nie hamuje czynności kory mózgowej. Zmniejsza stan napięcia wewnętrznego i niepokoju oraz napięcie mięśniowe.
Propranolol ma nieselektywne działanie β-adrenolityczne. Stosowany jest powszechnie jako lek kardiologiczny, ma także działanie sympatykolityczne, czyli blokuje receptory postsynaptyczne w układzie współczulnym. W związku z powyższym, poza wskazaniami kardiologicznymi, stosowany jest także w celu zmniejszenia lęku sytuacyjnego i uogólnionego. Zaleca się ...
