Celem sygnałów agonistycznych wysyłanych przez psa jest zatrzymanie lub oddalenie drugiego osobnika tego samego gatunku unikając tym samym zagrożenia. Ważne jest, aby behawiorysta pracujący z psem z tego typu zachowaniami brał pod uwagę czynniki, które wzmacniają zachowanie oraz przeżywane przez psa emocje.
Pies, widząc innego osobnika tego samego gatunku, odczuwa takie emocje jak obawa, strach czy przerażenie. Jego zachowania mają na celu odczucie ulgi, które może osiągnąć poprzez zatrzymanie lub oddalenie drugiego osobnika. Bardzo często w tego rodzaju agresji następuje dwustopniowe wzmocnienie – oprócz negatywnego jakim jest uniknięcie zagrożenia, zwierzę dąży do osiągnięcia efektu automatycznego, wewnętrznego, pozytywnego wzmocnienia. Podczas zachowania agonistycznego w organizmie psa uwalniane są związki chemiczne dające odczucie przyjemności – efekt nagrody.
W pracy z psami prezentującymi ten rodzaj agresji można stosować różne techniki. W artykule dokonamy przeglądu tych, które są najczęściej stosowane oraz w mojej ocenie skuteczne. Zostaną przedstawione zalety i wady poszczególnych sposobów oraz problemy, które mogą się pojawić w praktycznej pracy behawiorysty czy trenera terapeutycznego.
Na potrzeby tekstu „psami terapeutyzowanymi” będziemy nazywali psy prezentujące zachowania agresywne o opisanym wyżej podłożu, a „psami pozorującymi” te, które wykorzystywane są do terapii jako psy, przy których trenujemy z psem terapeutyzowanym.
Zajęcia socjalizacyjne są jedną z najskuteczniejszych technik, które można stosować. Polega na odpowiednim doborze psa pozorującego do psa terapeutyzowanego lub stworzeniu odpowiedniej grupy socjalnej. Podczas wprowadzania psów pozorujących bardzo ważny jest ich odpowiedni dobór, tak aby ich cechy osobnicze pomagały psu terapeutyzowanemu poczuć się bezpieczniej.
Patrząc w sposób instrumentalny na wygaszanie zachowań, można stwierdzić, że pies terapeutyzowany powinien zrozumieć, iż zachowania agresywne nie przyniosą zewnętrznych korzyści (drugi pies się nie oddali), jednocześnie nie będzie ani agresywny, ani natarczywy, aby nie nasilać odczuwanego strachu u psa terapeutyzowanego. Jednak celem nie powinno być instrumentalne modelowanie zachowań, a działanie mające na celu zmiany nastawienia emocjonalnego. Weźmy na przykład odbiegnięcie psa pozorującego po zaprezentowaniu przez psa terapeutyzowanego zachowań agresywnych. Zgodnie z teorią wzmocnienia, może to być wzmocnienie negatywne zachowania, ale patrząc w kontekście emocjonalnym, odejście drugiego psa może pozwolić psu terapeutyzowanemu odczuć ulgę, poczuć się bezpieczniej i z czasem może zmniejszyć jego strach, więc w kontekście długofalowym może to się przełożyć na mniejszą intensywność zachowania agresywnego. Szukanie uproszczeń i schematów nie ma sensu, ponieważ komunikacja psów składa się z wielu detali i subtelnych sygnałów, które trener prowadzący spotkania powinien obserwować i odpowiednio dobierać do nich działania. Dlatego istotnym elementem jest współpraca opiekunów i trenera, który powinien na bieżąco ...
